وکیل متخصص در مشهد

هدیه در لغت به معنای دادن چیزی به کسی بدون معاوضه است. هبه در اصطلاح به معنای تحصیل رایگان مال است. تملک به معنای انتقال حق مالکیت به دیگری یا ایجاد پول در مالکیت دیگری است. با هدیه، پول مال دیگری می شود; پس هدیه ازدواج است. شرط مجانی بودن موجب خارج شدن هبه از شمول عقودی چون بیع و صلح و معاوضه می شود. نکات مهم انحلال قرارداد هدیه
هدیه در فقه اسلامی به معنی دادن پول به دیگری مجانی است. بخشنده را «وهب»، گیرنده را «مثب» و مال را «عین محبه» می‌گویند. عقد هبه با در خواست و قبول و وصول هبه شکل می گیرد.
هر عقدی مستلزم صحت شرایط معامله است و هبه نیز از این امر مستثنی نیست. ماده 190 قانون مدنی شرایط زیر را برای صحت هر عقد بیان می کند:
1- قصد و رضایت طرفین
2- اهلیت طرفین
3- موضوع خاص مورد معامله
4- مشروعیت معامله

علاوه بر این چهار مورد، شرط پنجمی نیز برای انعقاد هبه وجود دارد که در ماده ۷۹۸ قانون مدنی به آن اشاره شده است. شرط پنجم این است که قبض مال متهب باشد و تا زمانی که مال موهوبه به برات گیرنده داده نشود هبه اثری ندارد.
پرونده های انحلال
عدم توافق طرفین
طرفین قرارداد برای ایجاد یک شخصیت حقوقی باید توافق داشته باشند. عدم رعایت این شرط (توافق ایجاد شخصیت حقوقی واحد) طبق ماده 194 قانون مدنی ضامن بطلان قرارداد است. در نتیجه با توجه به اینکه معامله حاصل توافق اراده مشترک طرفین است، در صورت عدم ملاقات اراده مشترک و عدم توافق بر ماهیت حقوقی واحد یعنی هبه، عقد نخواهد بود. ایجاد می شود و قرارداد باطل می شود.

عدم رعایت توافق طرفین
گاهی ممکن است که طرفین قصد انشاء داشته باشند، اما نیت آنها با یکدیگر مطابقت نداشته باشد. یا گاهی یکی از متعاملین قصد معامله دارد ولی دیگری قصد معامله ندارد یا هر دو قصد معامله ندارند. در این صورت به دلیل عدم تطابق بین ایجاب و قبول، عقد هبه باطل خواهد بود.

اشتباه طرف مقابل، اشتباه در نوع قرارداد و موضوع قرارداد
ازدواج با هدیه ازدواجی است که شخصیت در آن دلیل اصلی است. در این قرارداد که یک قرارداد شخصی است، اشتباه طرف مقابل موجب بطلان عقد می شود. اشتباه در نوع عقد و موضوع عقد نیز مانع از تحقق قصد می شود و موجب بطلان هبه می شود.

عدم وجود قصد طرفین و رضایت آنها
برای اینکه اراده ایجاد کننده یک اقدام قانونی الزام آور باشد، 1. باید قصد وجود داشته باشد، 2. رضایت حاصل نیز باید عاری از نقص باشد. برای وجود نیّت، فقط قصد لفظ و بیان الفاظ خواهش و قبول کافی نیست، بلکه انسان باید قصد نوشتن نیز داشته باشد.

گاه ممکن است انسان لفظ خواهش و قبول را به زبان آورد، اما قصد درخواست و قبول نداشته باشد. در این صورت عقد به دلیل عدم قصد باطل است. ضمانت اجرا ناشی از اکراه یا اشتباه غیر اساسی مستلزم عدم نفوذ قرارداد است.

رد صلاحیت طرفین
از آنجایی که هبه یک قرارداد است، برای انعقاد آن نیازمند شرایط طرفین است. در شرایطی که واقف دارای اهلیت کامل قانونی است، اما سفته به دلیل صغری، حماقت و جنون، اهلیت کامل قانونی ندارد، چند حالت پیش می آید;

متهم ممکن است صغیر یا صغیر غیرقابل حسابرسی باشد. صغیر غیر اختیاری به دلیل اینکه عقلش شکل نگرفته نمی تواند خوب و بد را تشخیص دهد، فاقد اراده است و نمی تواند هدیه ای را که اهدا کننده به او داده است بپذیرد و وصول کند. در صورت قبول و وصول مال هبه، هبه معتبر نیست و ولی یا قیم او باید هبه را از صغیر غیرقابل تفتیش قبول و وصول کند. اما یک حسابرس جزئی می تواند اموال بلاعوض را بپذیرد و جمع آوری کند، بنابراین مجازات می شود.

شرط متهم در صورت بی گناهی مانند صغیر در قبول و دریافت مال بلاعوض است. قبول و وصول مال هبه در صورت جنون و در جنون ادواری با ولی یا ولی است. اما قبول و قبض جنون ادواری صحیح است و نیازی به قبض ولی یا ولی او نیست.
وقتی اهدا کننده اهلیت کامل قانونی داشته باشد اما اهداکننده به دلیل صغیر، حماقت و جنون اهلیت کامل قانونی نداشته باشد، گیفط صغیر غیر مختار و مجنون به دلیل عدم اراده باطل است ولی قبول هبه توسط صغیر و صغیر صحیح است.

عدم وجود موضوع مشخص
موضوع انفاق می تواند هدف، منفعت و دین باشد. موضوع هبه باید کاملاً مشخص باشد در غیر این صورت هدیه باطل است.

فقدان جهت مشروع
مانند سایر معاملات، هدیه باید مشروع باشد. اگر هدف این عقد نامشروع باشد، هبه باطل است.

رجوع از هبه شود
یکی از ویژگی های هبه، قابلیت ارجاع آن است و اصولاً واقف هر زمان که بخواهد می تواند هبه را رجوع کند و مالکیت واقف ثابت و ثابت نیست. با این حال، مواردی وجود دارد که اهداکننده نمی تواند از هدیه خود صرف نظر کند.

این موارد عبارتند از: در صورتی که واهب، پدر یا مادر یا فرزندان واقف باشد، در صورتی که هبه به حقی غیرمحقق تبدیل شود، در صورت تغییر در هبه، هبه ای که در آن هبه از طرف هبه خرج شده باشد. اموال وقف کننده، اهداء به مدیون و صحت اسناد قانونی در خصوص شرایط انحلال قرارداد هبه
ماده ۷۹۵ قانون مدنی
هدیه قراردادی است که به موجب آن شخصی به شخص دیگری به صورت مجانی پول می دهد.
ماده ۷۹۶ قانون مدنی
وام گیرنده باید حق معامله و تصرف در اموال خود را داشته باشد.
ماده ۷۹۷ قانون مدنی
وقف کننده باید مالک ملکی باشد که وقف می کند.
ماده ۷۹۸ قانون مدنی
هبه نمی شود مگر با قبول و قبول ذی ربط اعم از اینکه مدیر برات گیرنده خود منتخب باشد یا وکیل او و ذی نفع بدون اذن گیرنده اثری ندارد.
ماده ۷۹۹ قانون مدنی