وکیل متخصص در مشهد

نفقه و تعریف و انواع آن

در اسلام و بر اساس احکام آن، به محض انعقاد عقد، تعهداتی بر دوش طرفین گذاشته می شود که تحت هیچ شرایطی نمی توانند از آن اجتناب کنند و این یکی از مهم ترین ویژگی های عقد نکاح اسلامی است. از آنجایی که این حقوق و تکالیف در قوانین اسلامی به صراحت ذکر شده است، به دلیل اسلامی بودن در حقوق ایران نیز وجود دارد و ضمانت اجرا برای آنها تعیین شده است. یکی از حقوقی که باید توسط زوج به زن پرداخت شود، مهریه و نفقه در دوران عقد است. البته با وجود اینکه این حقوق واجب است، گاهی دریافت آن آسان نیست. در این مقاله به بررسی موضوع نفقه زوجه، میزان آن، نحوه محاسبه و وظایف وکیل نفقه می پردازیم.

نفقه اقارب
نفقه اقارب نفقه ای است که طبق ماده 1196 به اقارب در خط عمودی اعم از صعودی (مانند پدر و مادر) و نزولی (مانند اولاد) تعلق می گیرد. این نفقه توسط پسر خانواده به والدین تعلق می گیرد و در صورت داشتن فرزند به فرزندان نیز تعلق می گیرد. شرایط اخذ نفقه اقارب طبق ماده ۱۱۹۷ به شرح زیر است:

«کسی مستحق نفقه است که مالی نداشته باشد و نتواند از طریق اشتغال وسیله امرار معاش را تأمین کند».

همچنین شرط دیگری که مربوط به وضعیت مرد است در مطلب بعدی ذکر شده است:

«کسی در صورت توانایی در انفاق، مکلف به انفاق است، یعنی می‌تواند نفقه بدهد بدون اینکه در امر معیشتی از این حیث دچار مشکل شود، توانایی او، تمام تعهدات و وضعیت زندگی شخصی‌اش در جامعه مشخص شود. در نظر گرفته شود."

با توجه به مواد مذکور، نفقه اقارب منوط به تمکن مالی واقف و عدم توانایی نفقه گیرنده است که البته در صورت لزوم اثبات آن بر عهده مرجع صالح قضایی است. این شرایط
در ماده 1199 قانون مدنی چنین آمده است:

«نفقه فرزندان بر عهده پدر است، پس از فوت پدر یا عدم قدرت او، با رعایت خویشاوندان بر عهده اجداد پدری است؛ اگر پدر و جد پدری نباشد. یا ناتوانی آنها نفقه به عهده مادر است و در صورت زنده بودن یا ناتوانی مادر نفقه اجداد و اجداد مادری و جد و جد پدری بر عهده اقارب می باشد و اگر چند نفر از اجداد مذکور و پدربزرگ و مادربزرگ از نظر میزان خویشاوندی مساوی هستند، باید نفقه را به نسبت بدهند.

طبق ماده فوق در حالت عادی پرداخت نفقه بر عهده پدر است و در صورت نبودن پدر به عهده پدربزرگ و در صورت نبودن جد به عهده پدر جد می باشد. . در صورت عدم وجود هیچ یک از فرزندان، نفقه به عهده مادر است، در صورتی که مادر وجود داشته باشد و توانایی تأمین داشته باشد. در غیر این صورت نفقه بر اجداد مادری و جد پدری آنها (جد مادری) تعلق می گیرد. اگر هر یک از خیرین از نظر پرداخت نفقه مساوی باشند، نفقه بر همه آنها واجب است و باید مقدار آن را بین خود تقسیم کنند.
حمایت از همسر
اما نفقه زوجه که گاهی مطالبه آن مشکل است. به همین دلیل برخی از همسران برای مطالبه حقوق قانونی و شرعی خود به دنبال وکیل نفقه همسر می گردند. ما اطلاعات بیشتری در این مورد در اختیار شما قرار خواهیم داد.

طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی

نفقه عبارت است از کلیه نیازهای متعارف و متناسب با موقعیت زن از قبیل مسکن، لباس، غذا، اثاثیه منزل و هزینه های پزشکی و بهداشتی و خدمتکاران در صورت عادت یا نیاز ناشی از کمبود یا بیماری.

پرداخت نفقه زوجه الزامی است و عدم پرداخت آن ضمانت قانونی دارد. مثلاً در ماده 1129 قانون مدنی آمده است.

«در صورت امتناع زوج از دادن نفقه و عدم اجرای حکم و الزام او به پرداخت نفقه، زوجه می‌تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم زوج او را مجبور به طلاق کند، همین‌طور است. اگر شوهر قادر به پرداخت نفقه نباشد».

بنابراین طبق این قانون در صورت عدم پرداخت نفقه زوجه می تواند دادخواست طلاق بدهد و خود را مطلقه اعلام کند. البته در اینجا نیز زوج باید نفقه ایام عقد را که نپرداخته است بپردازد که میزان آن را دادگاه صالح محاسبه می کند. لازم به ذکر است که اگرچه مواد قانونی صراحتاً زوجه را از دریافت نفقه حمایت می کند، اما در عمل ممکن است دریافت این حق کار آسانی نباشد. به همین دلیل به شما پیشنهاد می شود در صورتی که قصد طرح دعوی در این مورد را دارید، اقدام لازم را انجام دهید.